Zazwyczaj rozważa się wpływ polityki na demokratyzację państwa – jego większą otwartość na potrzeby obywateli oraz większą efektywność. Ale ważna jest również odwrotna sytuacją, i to jej chcemy poświęcić niniejszą dyskusję: państwo i jego instytucje mogą istotnie wpływać na demokratyzację i efektywność polityki.
W debacie chcemy wyjść od konkretnej ustawy dotyczącej finansowania partii politycznych, choć nie będziemy się do niej ograniczać. Stawiano jej, jak się wydaje, dwa zasadnicze zadania: po pierwsze – zapewniając finansowanie partii politycznych miała je ustrzec przed pokusą korupcji i poszukiwania nielegalnych źródeł dochodów dla finansowania partii; po drugie – zapewnić stabilność systemu partyjnego, uprzywilejowując ciągłość i stabilność partii politycznych.
Przepisy o finansowaniu partii politycznych spełniły oba te zadania z nawiązką. Ich skutkiem – zdaniem wielu obserwatorów – było jednak pojawienie się innych patologii w naszej polityce. Po pierwsze, nastąpiło zamknięcie systemu politycznego; uprzywilejowanie istniejących partii kosztem nowych inicjatyw. Sposób finansowania utrudnia powstawanie jakichkolwiek nowych formacji, nawet jeżeli pewne cechy obecnego systemu mogą być uznane za dysfunkcjonalne. Po drugie, obowiązujący sposób finansowania powoduje oligarchizację partii politycznych. Bowiem środki, którymi dzięki państwu dysponuje kierownictwo partii, stają się poważnym narzędziem kontroli nad własną partią i jej zwolennikami, ograniczając możliwość wewnętrznej kontestacji, a wiec i kontroli, wymiany elit etc.
Inną często wymienianą patologią jest skoncentrowanie wydatków ze źródeł publicznych nie na demokratycznej edukacji, refleksji partii nad stanem państwa i przygotowywaniem propozycji zmian, lecz na bardzo kosztownej propagandzie wyborczej. Nie na poznaniu rzeczywistości i wyciąganiu z tego politycznych wniosków, lecz na manipulowaniu wyborcami, aby przyjmowali wizję korzystną dla danej partii. I w tym przypadku, sądzić można, polityka demokratyczna zamiast służyć lepszemu poznawaniu rzeczywistości służy jej zamazywaniu.
Aleksander Smolar
-------------------------------------------------------------------------------
Szanowni Państwo,
W imieniu Fundacji im. Stefana Batorego mam zaszczyt zaprosić do udziału w dyskusji publicznej Państwo i partie. Demokratyzacja i efektywność polityki. Spotkanie odbędzie się w dniu 16 kwietnia br. (piątek) w godz. 11.00-13.30 w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego (Warszawa, ul. Sapieżyńska 10a, sala konferencyjna im. Jerzego Turowicza).
Dyskusję otworzą wypowiedzi: Marka Borowskiego, Ludwika Dorna, Leny Kolarskiej-Bobińskiej (do potwierdzenia), Radosława Markowskiego i Jana Rokity.
Prosimy o potwierdzenie udziału w spotkaniu do dnia 15 kwietnia 2009, tel. 022 536 02 00, fax 022 536 02 20, e-mail: debaty@batory.org.pl
Z wyrazami szacunku
Aleksander Smolar
Prezes Zarządu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz