Potencjał OZE w Polsce – geotermia

Potencjał odnawialnych źródeł energii w Polsce, w dużym stopniu może stanowić uzupełnienie tradycyjnych nośników energii. O potencjale, aktualnym wykorzystaniu i planach na przyszłość w obszarze energetyki wiatrowej pisałem w tekście Potencjał OZE w Polsce – energia wiatrowa. Siła wiatru co prawda nie jest jeszcze w kraju na szeroka skalę wykorzystywana, ale widać wyraźnie, że sytuacja ta dynamicznie się zmienia. Powstają to coraz nowsze i większe farmy wiatrowe. Jak natomiast sytuacja wygląda jeśli chodzi o wykorzystanie wód geotermalnych? Czy geotermia ma szanse w przyszłości być powszechnie wykorzystywana w kraju?

Energia geotermalna jest jednym z rodzajów odnawialnych źródeł energii. Zalicza się do tej grupy, bo jej źródło, gorące wnętrze kuli ziemskiej, jest praktycznie niewyczerpalne. Za wykorzystaniem energii geotermalnej przemawiają takie argumenty jak brak uzależnienia od czynników politycznych czy warunków handlu zagranicznego. Niemniej jednak wystarczającym uzasadnieniem dla rozwoju pozyskiwania tego typu energii jest odnawialność jej źródła. Ceny jednostki energii otrzymanej z ciepłowni geotermalnej są stałe i niższe w odróżnieniu od energii otrzymywanej tradycyjnymi metodami.

Polska posiada znaczne zasoby geotermii, która jest pozyskiwana przy wykorzystaniu ciepła z wnętrza Ziemi. Geotermia w Polsce, spośród dostępnych źródeł odnawialnych, charakteryzuje się największym potencjałem, wynoszącym ponad 90 proc. Niemniej jednak potencjał ten jest praktycznie niewykorzystywany. Brak jest spójnej polityki państwa w tym zakresie. Wysokie opłaty i podatki odstraszają potencjalnych inwestorów i zniechęcają do prac badawczych.
.

Aktualnie istnieje zaledwie kilka zakładów geotermalnych w kraju. Najstarszy, uruchomiony w 1993 roku, znajduje się na Podhalu. Ponadto takie jednostki działają w Pyrzycach, Mszczonowie, Uniejowie, Słomnikach i Stargardzie Szczecińskim. Patrz „mapa istniejących i planowanych zakładów geotermalnych w Polsce na tle okręgów i subbasenów geotermalnych”. Możliwości budowy nowych obiektów na terytorium kraju są duże. Oczywiście uprzednio muszą zostać zlikwidowane bariery prawne, które nie są przychylne dla wykorzystywania geotermii.

Dobre rozpoznanie warunków geotermicznych kraju wynika w głównej mierze z przeprowadzonych w latach ‘70 i ‘80 odwiertów poszukiwawczych ropy naftowej i gazu ziemnego. Na ich podstawie sporządzono wiarygodne mapy położenia wód geotermalnych. Polskie zasoby, zważając na ich liczne występowanie oraz rozpoznanie położenia, mogą w przyszłości być na szeroką skalę wykorzystywane, w szczególności w ciepłownictwie. Istotność tego rodzaju źródeł może także okazać się kluczowa w odniesieniu do zobowiązań względem Unii Europejskiej w kontekście ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnym bilansie energetycznym.
.

W Polsce głośno na temat geotermii zrobiło się tak naprawdę dopiero kilka lat temu. Wszystko to za sprawą Fundacji Lux Veritatis powiązanej z o. Rydzykiem. Fundacja za rządów Prawa i Sprawiedliwości uzyskała potrzebne koncesje na poszukiwania i wydobycie wód geotermalnych w Toruniu. W przyszłości, po zakończeniu inwestycji sukcesem, gorące źródła miały ogrzewać Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej. Odwierty są jednak kosztowne, dlatego też Lux Veritatis zwrócił się do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dotacje na dokonanie odwiertów. Jeszcze za rządów PiS dotacja, w wysokości 27 mln zł, została przyznana i przystąpiono do poszukiwań. Sytuacja jednak diametralnie zmieniła się po upadku rządu Jarosława Kaczyńskiego i przegranej PiS w wyborach parlamentarnych. NFOŚ wypowiedział dotychczasową umowę, z uwagi na uchybienia we wcześniej zaakceptowanym już wniosku.

Fundacja Lux Veritatis została bez środków finansowych, niezbędnych do zakończenia inwestycji. Próbowała doprowadzić do publicznej zbiórki pieniędzy, jednak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie wydało na nią zgody. Decyzję odmowy argumentując, iż pieniądze ze zbiórki nie miały jasno określonego celu. Mogły być przeznaczone również na inne cele, przez co późniejsze rozliczenie byłoby bardzo trudne, o ile w ogóle możliwe.
.

Geotermia mimo swojego potencjału, możliwości wykorzystania, a przecież i też z konieczności realizacji zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej, tj. zwiększenia wykorzystania OZE w ogólnym bilansie energetycznym, nie jest tematem zbyt często poruszanym. Przedsięwzięcia podejmowane przez prywatnych inwestorów napotykają na przeszkody, których nie są w stanie bez pomocy państwa przezwyciężyć. Warto również na zakończenie odnotować bogaty dorobek Stowarzyszenia Polska Geotermalna Asocjacja im. prof. Juliana Sokołowskiego (PGA). PGA jako pozarządowa organizacja od wielu lat prowadzi dyskusję, kampanię na rzecz przyśpieszenia wykorzystania zasobów geotermalnych. Z osiągnięciami PGA można zapoznać się na stronie pga.org.pl.

Źródło:

pgi.gov.pl, polityka.pl, pga.org.pl,

- J. Ruszkowski, Odnawialne źródła energii jako alternatywne substytuty konwencjonalnych surowców energetycznych, Akademia ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, Katowice 1999,

- P. Czyżewski, Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce dziś i w niedalekiej przyszłości, „Nowa energia”, nr 1/2009,

Mapa: Mapa istniejących i planowanych zakładów geotermalnych w Polsce na tle okręgów i subbasenów geotermalnych, W. Nowak, A. Stachel, Ciepłownie geotermalne w Polsce – stan obecny i planowany, http://www.cire.pl/pliki/2/cieplgeoterm.pdf.


Tekst mojego autorstwa ukazał się na www.mojeopinie.pl